Dokładnie 13 grudnia 1973 r. uroczyście zainaugurowano działalność Muzeum Ziemi Rawickiej. Decyzję o jego utworzeniu podjęto podjęto w 1971 r., uchwałą Powiatowej Rady Narodowej, ale uruchomienie nastąpiło po dwóch latach.
Spowodowane to było, m.in. koniecznością adaptacji pomieszczeń w zabytkowym ratuszu (zajmowanych wcześniej przez administrację Miejskiego Handlu Detalicznego) na potrzeby nowej placówki. Pierwotnie eksponaty Muzeum Ziemi Rawickiej zgromadzone były w salach: historii miasta i powiatu rawickiego, archeologicznej oraz etnograficznej.Pierwszym dyrektorem MZR była Maria Sierpowska. Po niej placówką kierowali: Zbigniew Matysiak, Daniel Szczepaniak i Bożena Raus (przez 24 lata). Od 1 lutego 2012 roku do 31 stycznia 2017 roku dyrektorem Muzeum Ziemi Rawickiej był prof. dr hab. Jacek Jarczewski. Od 1 lutego 2017 roku do 17 kwietnia 2017 roku obowiązki dyrektora pełnił kustosz Witold Giejdasz. Od 18 kwietnia 2017 roku dyrektorem placówki jest Adriana Miara.
