Jaka jest wykładnia odnośnie pracy przy komputerach przenośnych? Czy należy je traktować tak samo jak komputery stacjonarne, zgodnie z wszystkimi zapisami rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe? Czy praca z komputerem przenośnym (laptopem) niekoniecznie stale przy swoim biurku (np. wyjazdy do klienta) spełnia wymogi użytkowania „na stanowisku pracy”? Czy może laptopy nie są w ogóle brane pod uwagę, jako praca z monitorem ekranowym (system przenośny)? Jak traktować tablety w odniesieniu do wspominanego rozporządzenia?
Na dzień dzisiejszy zmian w rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe nie ma i stąd nie ma zmian w interpretacji poszczególnych jego zapisów.
Zapisy rozporządzenia ze wszystkimi obowiązkami w stosunku do pracodawcy, jak i uprawnieniami pracownika nie dotyczą systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy (§3 ust. 4 rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe).
Cały problem niedostosowania przepisów rozporządzenia do dzisiejszej techniki i technologii komputerowej polega na tym, że Dyrektywa została opracowana i wdrożona, bez przewidywania skutków szybkiego postępu technicznego w dziedzinie sprzętu komputerowego. Niezmieniona Dyrektywa pociąga za sobą brak zmian w przedmiotowym rozporządzeniu. Jednakże należy dodać, że zostały już zainicjowane działania nad zmianą tej Dyrektywy, co w konsekwencji spowoduje zmiany w prawie polskim.
Laptop jak komputer stacjonarny
Komputer przenośny, np. laptop można jednak potraktować jako wyposażenie stanowiska w monitor ekranowy w sytuacji, gdy stanowisko pracy spełnia wymagania rozporządzenia, w tym laptop jest wyposażony w oddzielną klawiaturę (pkt. 3.1 i pkt. 3.2. Załącznika do rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe), a pracownik użytkuje go na stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy (§2. pkt. 4 rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe). W takim przypadku można to stanowisko potraktować, jako stanowisko pracy wyposażone w monitor ekranowy, ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z rozporządzenia. Wówczas należy się opieka lekarska, zapewnienie (dofinansowanie) okularów (§8 ust. 2
rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe). Stanowisko pracy musi spełniać również pozostałe wymagania zapisane w załączniku do rozporządzenia.
Praca z laptopem w terenie
Praca z komputerem przenośnym (laptopem) poza stałym stanowiskiem pracy (np. wyjazdy do klienta) nie spełnia definicji użytkowania „na stanowisku pracy” (§ 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe), tak pod względem wyposażenia, przestrzeni, oświetlenia, ogrzewania itd., a także przemienności pracy i przerw oraz odpowiedzialności pracodawcy za bhp i ergonomię na stanowisku (w zasadzie miejscu) pracy.
Tablet z systemem przenośnym niespełniającym wymagań rozporządzenia
Tabletów zaś nie można w ogóle brać pod uwagę rozpatrując rozporządzenie, bowiem użytkowanie ich nie odpowiada ani wymaganiom stanowiska pracy, ani jego wyposażenia - jest to bowiem typowy system przenośny nieprzeznaczony, ze swej definicji, do stacjonarnego stanowiska pracy z monitorem ekranowym. Praca z tabletem jest bardziej porównywalna do pracy ze smartfonem (§3 ust. 4 rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe).
Należy zwrócić szczególną uwagę na najistotniejszy cel wprowadzenia wymagań rozporządzenia, którym jest niedopuszczenie do nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) wzroku oraz ograniczenie innych zagrożeń dla pracownika (pkt 1 Załącznika rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe). Czyli ograniczenie uciążliwości, dyskomfortu i powstania takich schorzeń jak np.: zespoły bólowe kręgosłupa, choroby oczu i pogorszenie widzenia, zespół cieśni w obrębie nadgarstka itd.
Podstawa prawna
§2; §3 ust 4; §5; §8 oraz pkt. 3.1 i pkt. 3.2. załącznika do Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. 1998 r., nr 148, poz. 973), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650 ze zm.)
Krzysztof Michał Hajdasz
Główny Specjalista ds. BHP
